بدون
شک یکی از سؤالات پر ابهام موجود در حوزه محصولات الکترونیکی که با وجود
تحقیقات صورت گرفته در پیرامون آن هنوز هم پاسخ قاطعی ارائه نگشته و
توضیحات ضد و نقیض فراوانی را در بطن خود جای داده است جداسازی شارژر از
خروجی پریز برق در هنگام عدم استفاده از آن میباشد؟ آیا سختافزار تأمین
انرژی دستگاههای قابل حمل همچون تلفن همراه، تبلت و ... در هنگام اتمام
روند شارژ باید حتماً از پریز جدا شود؟ آیا مقدار انرژی مصرفی شارژها در
هنگام اتصال و عدم تأمین انرژی بسیار زیاد میباشد؟ این میزان برابر با چه
رقمی بوده و آیا اندیشیدن تمهیداتی در خصوص آن تأثیرات فراوانی در زمینه
صرفهجویی در مصرف انرژی با خود به ارمغان میآورد؟
اگر
اندکی بخشهای مختلف شبکه گسترده اینترنت را جستجو کنیم، در میابیم که
پدیده فوق واژه جالب توجهی تحت عنوان توان مرده یا بهعبارتیدیگر Vampire
Power را از جانب افراد دریافت کرده است. توان مرده در حالت کلی به میزان
انرژی اطلاق میشود که قطعات الکترونیکی شارژر در هنگام عدم تأمین جریان
دستگاه منتسب به خود مصرف کرده و در قالب صورتهای دیگر انرژی همچون گرما و
... در محیط آزاد مینمایند.
بسیاری
از المانهای الکترونیکی مورد استفاده در مدارات مختلف همچون رگلاتور
ولتاژ، خازن، سلف، مقاومت و ... بهطور کلی بخشی از انرژی را در بطن خود
تلف کرده و راندمان خروجی قطعه با ورودی آن حتی در دقیقترین موارد نیز
برابر نمیباشد. این خود بدان معنی است که سختافزار شارژر مورد استفاده
جهت تأمین انرژی دستگاهی همچون تلفن همراه نیز از مشخصه مذکور رنج برده و
توان مرده علاوه بر زمان به کارگیری، حتی در هنگام عدم اتصال به دستگاه نیز
وجود دارد، اما چگونه میتوان این ادعا را تائید کرده و صحت و سقم آن را
مورد بررسی قرار داد؟
در
پاسخ میتوان دستگاههای سنجش میزان انرژی مصرفی توسط قطعات مختلف را جهت
تائید و یا رد ادعای فوق به کار گرفت. این دسته از دستگاهها بهمانند
سختافزاری در فیمابین پریز برق و وسیله متصله به خود قرار گرفته و با سنجش
مقدار انرژی عبوری از بطن خود و ورود آن به پایانه مقصد در زمینه شناسایی
وسیلههای پرمصرف خانگی و تدارک الگویی در صرفهجویی انرژی تأثیرات بسیار
فراوانی را میتواند با خود به ارمغان آورد، اما همانطور که در تصویر زیر
نیز مشاهده میکنید، با این حال که دستگاه اندازهگیر پر دقت Kill A Watt
به پریز برق متصل و شارژر نیز با خروجی آن اتصال برقرار کرده است، رقم 0.0
وات بر روی نمایشگر نمایان شده و هیچگونه سنجشی انجام نپذیرفته است؛ آیا
دستگاه خراب است؟

رویه
و روش مورد استفاده در بررسی فعلی اگرچه در زمینه دریافت چشماندازی از
گستره کلی موضوع مورد بحث میتواند مفید واقع شود، اما میزان دقت آن در
مقایسه با دستورالعملهای سنجش مستقیم توان قطعات کمتر میباشد. میزان
توان تلف شده توسط شارژرهای نوین و امروزی در هنگام عدم استفاده و تأمین
انرژی دستگاه مقصد به لطف افزایش دقت المانهای الکترونیکی و پیشرفت فناوری
با کاهش چشمگیری نسبت به گذشته همراه شده و بزرگی توان مرده به دلیل اندک
بودن مقدار آن (در محدوده چند صدم یا چند هزارم وات) قابل اندازهگیری با
دستگاههای سنجش نمیباشد، اما این بدان معنی نیست که میزان انرژی فوق وجود
نداشته و شارژر با راندمان 100 درصدی در هنگام عدم استفاده به قطع جریان
میپردازد.
اکنون
با اتصال یک چندراهی برق به دستگاه سنجش و سپس استفاده از تعداد شش شارژر
سرانجام رقم 0.3 وات بر روی نمایشگر ظاهر گشت که این خود بیانگر مجموع
میزان توان مرده مورد استفاده توسط تمامی شارژرها میباشد (با اتصال
چندراهی برق به تنهایی عدد 0.0 بر روی دستگاه به نمایش در آمد، سپس با
افزایش تعداد شارژرها در نهایت میزان انرژی اندازهگیری شده توسط دستگاه
سنجش به رقم 0.3 وات افزایش پیدا کرد).
رقم
فوق بیانگر میزان انرژی مصرفی توسط مجموع شارژرها بر یک ساعت میباشد که
از تقسیم آن بر شش به عدد تخمینی 0.05 وات بر هر شارژر دست میابیم. حال
سؤال مهمی که پاسخ به آن ضروری است بسط مقدار فوق به هزینه پرداختی در قبال
مصرف انرژی و کاهش نهایی رقم قبض برق در صورت حذف آن میباشد. فرض کنید که
هر شش دستگاه شارژر مورد بررسی در نوشته فعلی 24 ساعته در 7 روزه هفته و
در طول یک سال بهطور دائم به پریز برق متصل و بههیچعنوان از آن جدا
نگردند. همانطور که مستحضر هستید یک سال از 8760 ساعت تشکیل شده است که
شارژرهای ما در طی هر ساعت از این مقدار به مصرف 0.3 وات انرژی مبادرت
میورزند. اکنون از ضرب عدد 0.3 در تعداد ساعات یک سال به رقم نهایی دو
هزار و 628 وات (2.628 کیلووات) انرژی مصرفی در طول یک سال دست پیدا
میکنیم.
بر
طبق جزئیات منتشره از سوی شرکت توزیع نیروی برق و تصویب مجلس شورای
اسلامی، میزان تعرفه بهای برق مصرفی خانگی در سال 1396 برابر با 50 ریال بر
هر کیلووات/ساعت در نظر گرفته شده است. این مهم بدان معنی است که مقدار کل
انرژی مصرفی شارژرهای مذکور در طول یک سال تنها برابر با 128 ریال یا
بهعبارتیدیگر 12.8 تومان میباشد که اندازه آن با در نظر گرفته گرفتن
پارامترهای دیگر بسیار اندک بوده و بههیچعنوان تأثیرات شگرفی را در
صرفهجویی در مصرف انرژی با خود به ارمغان نمیآورد. این نکته را نیز باید
مدنظر داشت که دستگاههای شارژر در طول یک سال بههیچعنوان 24 ساعته به
برق متصل نبوده و هر شخص حداقل چندین بار به قطع اتصال آن مبادرت میورزد،
لذا رقم نهایی در مقایسه با بهای فوق همچنان نیز کمتر میباشد.
نتیجهگیری
همانطور
که مشاهده کردید، میزان انرژی مصرفی توسط شارژرها در هنگام عدم استفاده در
مقایسه با باور عوام بسیار بسیار کمتر از آن چیزی است که همگان تصور کرده و
توان مرده این دسته از دستگاههای الکترونیکی اندک میباشد. المانهای
الکتریکی در طراحی و توسعه شارژهای نوین و امروزی به لطف پیشرفت فناوری از
اتلاف انرژی بسیار کمتری نسبت به گذشته برخوردار بوده و این مهم در فزونی
راندمان تأثیرات فراوانی را به خود اختصاص میدهد. اگرچه استفاده از
شارژهای قدیمی که قدمت آنها به زمان تلفنهای همراه دکمهای و عدم وجود
استاندارد واحد در درگاههای دریافت انرژی باز میگردد زیاد و چشمگیر
میباشد، اما این مهم امروزه بههیچعنوان صادق نبوده و خیال مصرفکنندگان
از بابت فوق میتواند راحت باشد.
بر
همین اساس تمامی توضیحات فوق حکایت از یک موضوع دارد: جدا ننمودن دستگاه
شارژر از پریز برق در هنگام عدم استفاده بههیچعنوان در صرفهجویی در مصرف
انرژی تأثیراتی را با خود به ارمغان نیاورده و شارژر میتواند تمام مدت به
پریز متصل باشد، البته این نکته را نیز باید خاطر نشان کرد که نتیجهگیری
فعلی تنها در زمینه میزان مصرف انرژی از صحت برخوردار بوده و دیگر
فاکتورهایی همچون فرسایش المانهای داخلی شارژر در نتیجه اتصال دائم به
منبع خروجی توان و خرابی زودتر از موعد آن را تحت پوشش در نیاورده است. در
انتها ذکر این نکته نیز ضروری است که شارژهای مورد استفاده در این نوشته
متعلق به محصولاتی همچون آیفون، آیپد، مکبوک، تلفنهای همراه و تبلتهای
مبتنی بر سیستمعامل آندروید، لپتاپهای مبتنی بر سیستمعامل ویندوز،
کرومبوک و یا حتی نینتندو 3DS بوده و طیف تقریباً وسیعی از دستگاههای
تأمین انرژی نوین و امروزی را تحت پوشش در آورده است.